Nöbetçi Eczaneler
Kübra SONKAYA- Feridun AÇIKGÖZ /İSTANBUL, – Dolandırıcılar, internet tarayıcılarından ya da eski haberlerden aldıkları çocuk fotoğraflarıyla sosyal medyada paylaşım yapıp, yardımlaşma derneği adı altında bağış topluyor. Çocukların fotoğrafları üzerinden çok sayıda kişi binlerce lira dolandırılıyor. Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Bu aslına bakarsanız sanal bir dilencilik olarak karşımıza çıkıyor. Bu sayede vatandaşlar üzülerek söylemek gerekir ki tuzağa düşmüş oluyorlar. Dolandırıcılar da amaçlarına ulaşmış oluyorlar. Vatandaşlarımız şuna çok dikkat etmelidirler; hesabın açıldığı tarih mutlaka kontrol edilmelidir. Bununla birlikte bu görseller hangileri ise aynı şekilde arama motorlarında aratarak gerçekten öyle bir çocuk var mı, yok mu ya da öyle bir görsel söz konusu deyip aratmaları gerekiyor. Ve hiçbir şekilde bu tarz sayfalara itibar etmemek, aynı şekilde bu tarz sayfaları da şikayet etmek bir nebze de olsa dolandırıcılık karşısında bizleri koruyacaktır” dedi. 2021’de köpek saldırısına uğrayan oğlunun fotoğrafının kullanılarak para toplandığını belirten Vural Dilek ise “Mert 3 sene önce böyle bir olay yaşadı. Biz o adrese girip çocuğumuzun fotoğraflarını gördük. Avukatım da hemen savcılığa suç duyurusunda bulundu” ifadelerini kullandı.
Sosyal medya platformunda bulunan bazı sözde yardımlaşma derneği hesapları, internet tarayıcılardan ya da eski haberlerden aldıkları çocuk fotoğraflarıyla paylaşım yaparak sahte bağış kampanyası yürütüyor. Daha önce meydana gelmiş olaylara yeni gerçekleşmiş izlenimi veren sahte hesaplar, güven oluşturmak amacıyla dekont görüntüleride paylaşarak ulaştıkları binlerce kişiyi dolandırıyor. 2021 yılında Manisa’da köpek saldırısına uğrayan Mert Dilek’in haber fotoğrafını kullanan dolandırıcılar, ameliyat masrafı adı altında 22 bin liralık bağış kampanyası oluşturdu. Mert Dilek’in babası Vural Dilek, “Mert 3 sene önce böyle bir olay yaşadı, köpek saldırısına uğradı. Bizim, 2 hafta öncesine kadar bu dediğiniz olaydan haberimiz yoktu. Bizi tanıyan bir arkadaşımız aradı. ‘Çocuğunuzun resmi üzerinden bağış topluyorlar’ dedi. Instagram adresini bize gönderdi. Biz o adrese girip çocuğumuzun fotoğraflarını gördük. Ondan sonra hemen avukatımla görüştüm. Avukatım da hemen savcılığa suç duyurusunda bulundu. Şu an öyle bir durum yok. Bizim bir alakamız yok” şeklinde konuştu.
‘SAHTE BANKA DEKONTLARI DA KULLANIYORLAR’
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Teknolojileri Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, onlarca sahte hesabın bulunduğunu belirterek, “Sosyal medyanın gelişim göstermesi ile birlikte artık yardım kampanyalarının da buralarda gerçekleştirildiğini görüyoruz. Fakat dolandırıcılar üzülerek söylemek gerekir ki insanların duygularını, hassasiyetlerini kullanarak sömürüyorlar. İnternet ortamından bulmuş oldukları görselleri derliyorlar, topluyorlar ve sanki yeniymiş gibi sunuyorlar. Tabii bu haber içeriklerinde var olan, elini kaybetmiş olan ya da zarar görmüş çocuklar söz konusu oluyor. Buradaki görselleri topluyorlar, üzerine de duygusal yazılar yazıyorlar. Özellikle sahte yorumlar, sahte beğenilerin yanı sıra sahte banka dekontları da kullanıyorlar. Çünkü insanlar buna güven duyabilmesi için belli dekontlara ihtiyacı var. İşte burada da bankaların dekontlarını kopyalıyorlar, taklit ediyorlar yani. ‘Bakın biz de gönderdik, sadakamı bu şekilde veriyorum, Allah yardımcınız olsun benden de 5 bin TL’ deyip, bir de banka dekontu koymuş oluyorlar. Ve bu sayede aslında burada vatandaşlar bu noktada bu hesaplara inanmaya başlıyor ve bu hesapların sayısı bir değil, onlarca hesap bu sayede ön plana çıkartılıyor” diye konuştu.
‘SANAL BİR DİLENCİLİK OLARAK KARŞIMIZA ÇIKIYOR’
Kırık, sözde kampanyaların 45 yaş üstü vatandaşları hedef aldığını vurgulayarak, “Bir bakıyorsun bir ay önce kullanılan fotoğrafın aynı şekilde başka bir hesapta yine kullanıldığını görüyoruz. Tabii bunları biz nasıl görebiliyoruz? İnternet ortamında yaptığımız aramalar aracılığıyla, görsel araması yaparak bu var olan görselleri arama motoruna tarattığınızda zaten bunlar çıkmış oluyor. Bu da aslına bakarsanız sanal bir dilencilik olarak karşımıza çıkıyor. Yani dilenciliğin farklı bir boyutu olarak karşımıza çıkıyor. Bu sayede vatandaşlar üzülerek söylemek gerekir ki tuzağa düşmüş oluyorlar. Aslına bakarsanız dolandırıcılar da bu sayede amaçlarına ulaşmış oluyorlar. Kitleyi de sürekli değiştiriyorlar bazen sponsorlu reklamlar, içerikler de veriyorlar. Özellikle de 45-50 yaş üstü insanları burada cezbetmeye ve etkilemeye çalışıyorlar çünkü onların bu konuda daha bilinçsiz olduklarını çok iyi biliyorlar. Dolayısıyla gençlerden ziyade hedef 45-50 yaş üstü insanlar olarak seçilmiş oluyor. Sizin de gönlünüzden kopan ne varsa yardım yapın diyorlar, hikayeler paylaşıyorlar, bu görselleri içerikleri dekontları paylaşıyorlar. Ve bu sayede duygusal olarak sömürmüş oluyorlar” ifadelerini kullandı.
‘HESABIN AÇILDIĞI TARİH MUTLAKA KONTROL EDİLMELİDİR’
Görsellerin arama motorlarında kolaylıkla fark edildiğine dikkat çeken Kırık, “Bir kere biliyorsunuz bu tarz kampanyalarda mutlaka valilik onayı olması gerekiyor ve bunun mutlaka siteden sorgulanması son derece önemli, bu birincisi. İkincisi de bu tarz derneklerin, vakıfların ve organizasyonların resmi siteleri vardır. Bunların sicil bilgileri söz konusudur. Bunları mutlaka kontrol etmek son derece önemlidir. Bir de sosyal medyada çok fazla bu tarz artık sayfa oluşturulmaya başladı, dolayısıyla burada vatandaşlarımız şuna çok dikkat etmelidirler; hesabın açıldığı tarih mutlaka kontrol edilmelidir. Bununla birlikte bu görseller hangileri ise aynı şekilde arama motorlarına bu görselleri aratarak gerçekten öyle bir çocuk var mı, yok mu ya da öyle bir görsel söz konusu deyip aratmaları gerekiyor. Zaten genelde dolandırıcılar hep aynı görselleri kullandıklarından dolayı arama motoruna attığınızda bunları görmüş oluyorsunuz. O yüzden bu tarz tuzaklara düşmemek için resmi kurum ve kuruluşlara bu tarz yardımları yapmak son derece önemlidir. Ve hiçbir şekilde bu tarz sayfalara itibar etmemek, aynı şekilde bu tarz sayfaları da şikayet etmek bir nebze de olsa dolandırıcılık karşısında bizleri koruyacaktır” dedi.